Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Darowizny dla poszkodowanych w nawałnicach - Izba Administracji Skarbowej w Gdańsku wyjaśnia

Janina Stefanowska
Przemysław Łagosz
25 sierpnia 2017 r. weszło w życie rozporządzenie ministra rozwoju i finansów zawieszające pobór podatku od darowizn od osób poszkodowanych w nawałnicy. Ponieważ wskazuje na rozporządzenie prezesa rady ministrów z 17.08.2017, z niekompletną listą gmin poszkodowanych w żywiole z 11.08.2017, skierowaliśmy zapytanie do Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku - czy obejmie także gminy, które znalazły się na rozszerzonej liście. Dopytaliśmy o szczegóły darowizn, obowiązek ich zgłaszania oraz sposób i czas ich kontrolowania przez służby skarbowe.

Na zapytanie o zakres terytorialny - na którym obowiązuje zwolnienie z podatku od darowizn dla osób poszkodowanych w żywiole, otrzymaliśmy następującą odpowiedź:

"Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku ma świadomość wydania rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2017 r. (opublikowanego 25 sierpnia 2017 r.) poszerzającego krąg gmin poszkodowanych w wyniku działania żywiołu w sierpniu 2017 r. W ocenie tut. organu intencja jaka przyświecała ustawodawcy w przedmiocie wydanego w dniu 25 sierpnia 2017 r. aktu prawnego jest jednoznaczna.
W związku z powyższym Izba Administracji Skarbowej w Gdańsku oraz podległe jej jednostki organizacyjne, kierując się zasadami wykładni obowiązujących przepisów prawa oraz interesu społecznego stosować będą korzystniejsze regulacje dla osób poszkodowanych w sierpniowych nawałnicach".

Przy okazji Izba Administracji Skarbowej w Gdańsku przypomina najważniejsze aspekty dotyczące darowizn i pomocy dla osób poszkodowanych oraz organizacji i stowarzyszeń pomocowych.

DAROWIZNY OD OSÓB FIZYCZNYCH

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym obowiązują dwie odmienne regulacje odnoszące się do opodatkowania (czy też zwolnienia z opodatkowania) darowizn dokonywanych przez osoby fizyczne na rzecz osób poszkodowanych.

1. Darowizny mogą być dokonywane przez osoby fizyczne bezpośrednio na rzecz poszkodowanych (konkretnych osób fizycznych) wówczas korzystają z przepisów określonych w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2017 r, poz. 833).
2. Darowizny również mogą być dokonywane przez osoby fizyczne za pośrednictw organizacji, które w ramach realizowanych zadań statutowych przekazują pozyskane środki na poczet osób potrzebujących, wówczas korzystają z przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016r., poz. 2032 ze zm.).

Pomoc dla osoby fizycznej

Pomoc materialna (rzeczowa czy finansowa) na rzecz osoby fizycznej, jeśli odpowiada istocie darowizny, co do zasady objęta jest regulacjami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tj. Dz.U. z 2017 r, poz. 833; z późn. zm) jako wymieniona w art.1 ust. 1 pkt 2.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 888 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Chodzi zatem o zmniejszenie własnego majątku - rozumianego szeroko jako wszelkie dobra materialne, pieniądze – na rzecz zwiększenia majątku innej osoby, przy tym bez względu na przyczynę, motywację, która temu przysporzeniu towarzyszy. Istotną cechą darowizny jest brak ekwiwalentności, to jest brak w zamian świadczenia ze strony obdarowanego.

Zwrócić należy przy tym uwagę, że świadczenie pracy, usługa np. malowania, sprzątania, nie mieści się w pojęciu "majątek", dlatego nie jest traktowane jako przedmiot darowizny.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn w art. 4 - zawierającym zwolnienia od podatku - przewiduje każdorazowo kwotę wolną od opodatkowania, w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony zostanie obdarowany, z uwagi na osobisty stosunek do darczyńcy.

Ustawa w art. 14 przewiduje 3 grupy podatkowe. Dwie pierwsze wynikają ze stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa i wówczas kwota wolna (art. 9 ust. 1) wynosi:
I grupa (np. zstępny, wstępny, rodzeństwo, pasierb, macocha) - 9.637,00 zł,
II grupa (np. zstępny rodzeństwa , rodzeństwo rodziców) - 7276,00 zł.
Do III grupy podatkowej zaliczani są pozostali obdarowani - wówczas kwota wolna od opodatkowania wynosi 4.902,00 zł. Ma to miejsce w przypadku darowizny uczynionej przez osobę obcą lub prawną np. spółkę.

Przesłanka ustawowa wspólna dla wszystkich obdarowanych jest taka, że w/w kwoty wolne dotyczą darowizn zdziałanych przez darczyńcę na rzecz tego samego obdarowanego w ciągu ostatnich 5 lat. Przy czym chodzi o konkretnego obdarowanego. Jeśli wolą darczyńcy jest obdarowanie rodziny, to każdemu z jej członków przysługuje stosowna kwota wolna od opodatkowania. Nadwyżka ponad kwotę wolną jest opodatkowana.

Odrębną grupą obdarowanych jest małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, którzy - gdy spełnią wszystkie wymogi art. 4a ustawy - korzystają ze zwolnienia od podatku bez względu na wartość darowizny. Chodzi o wymóg zgłoszenia nabycia darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia jej zdziałania, a w przypadku darowizny pieniędzy dodatkowo udokumentowania ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy obdarowanego, przekazem pocztowym.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie przewiduje zwolnienia darowizny celowej, przeznaczonej dla osób dotkniętych zdarzeniami losowymi. Niemniej jednak Minister Rozwoju i Finansów wyżej wymienionym rozporządzeniem z dnia 23 sierpnia 2017r. zarządził zaniechanie poboru podatku od spadków i darowizn od podatników. Zaniechanie to ma zastosowanie do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w okresie 24 miesięcy począwszy od dnia 12 sierpnia 2017r.
Przy czym każdy poszkodowany w wyniku ww. klęski żywiołowej, który otrzyma darowiznę w wysokości przekraczającej kwotę wolną określoną w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zobowiązany będzie do złożenia zeznania podatkowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (SD3).

Kontrola darowizn
Okres kontroli otrzymujących darowizn – w oparciu o ustawę o podatku od spadków i darowizn– uwarunkowany jest terminem przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe z tego tytułu przez organ podatkowy. Co do zasady okres ten wynosi 3 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

W sytuacji jednak, gdy podatnik:
1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,
termin do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe wydłuża się do 5 lat.

Dodatkowo w przypadku, gdy podatnik nie zgłosił nabycia w drodze darowizny do opodatkowania, a następnie powołuje się przed organem podatkowym na fakt nabycia, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się. Dochodzi wówczas do tzw. „odnowienia” obowiązku podatkowego, a zatem kontrola darowizny, na którą podatnik powoła się może mieć miejsce również po upływie wskazanych powyżej okresów.

Podatkowi od spadków i darowizn na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn podlegają wyłącznie osoby fizyczne. Przy tym podatnikiem tego podatku z tytułu darowizny jest obdarowany, na którym ciąży obowiązek terminowego złożenia zeznania podatkowego o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Pomoc poprzez organizacje

Jak wskazano powyższej darowizny mogą być również dokonywane przez osoby fizyczne na cele społecznie użyteczne określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1817; ze zm.), organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, w wysokości nieprzekraczalnej 6% dochodu - stosownie do treści przepisu art. 26 ust. 1 pkt 9 a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016r., poz. 2032 ze zm.).

Innymi słowy darowizny te mogą być również przekazywane przez osoby fizyczne na poczet organizacji, które w ramach realizowanych zadań statutowych przekazują pozyskane środki na poczet osób potrzebujących.
Wówczas darowizny te mogą stanowić podstawę do uzyskania przez darczyńcę odliczenia podatkowego. W takim przypadku podstawę obliczenia podatku stanowił będzie dochód podatnika, po odliczeniu kwot darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 6 % dochodu.
Odliczenie takie stosuje się, jeżeli wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy organizacji, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu (art. 26 ust. 7 pkt 2 u.p.d.o.f.).

Po zakończeniu roku podatkowego podatnik, który przekazał tytułem darowizny środki na rzecz organizacji przekazujących środki na cele społecznie użyteczne i chce z tego tytułu skorzystać z ulgi podatkowej winien po zakończeniu roku podatkowego wykazać kwotę przekazanej darowizny w zeznaniu rocznym (PIT), kwoty dokonanego odliczenia oraz danych pozwalających na identyfikację obdarowanego (art. 26 ust. 6b updof).

Fakt wykazania darowizny w zeznaniu rocznym i skorzystania z odliczenia podatkowego uprawnia organ podatkowy do weryfikacji zeznania podatkowego, zgodnie z obowiązującym w tym zakresie uprawnieniem organów podatkowych do kontroli składanych dokumentów.

Weryfikacja składanych dokumentów może odbywać się w ramach czynności sprawdzających czy też kontroli podatkowej do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego. To jest co do zasady w terminie 5 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym upłynął termin płatności podatku (w rozumieniu art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej) .

DAROWIZNY OD OSÓB PRAWNYCH

Izba Administracji Skarbowej w Gdańsku zauważa, iż nie tylko osoby fizyczne, ale również osoby prawne mogą korzystać z odliczenia podatkowego z tytułu dokonywanych darowizn na rzecz organizacji wymienionych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Z uwagi na wielkość powstałych szkód i trudną sytuację osób, które ucierpiały w wyniku działania żywiołu nie tylko materialnie, ale i emocjonalnie, a także zdrowotnie pracownicy organów podatkowych będą ze szczególnym zaangażowaniem udzielali wszechstronnej pomocy poszkodowanym przy załatwianiu spraw podatkowych - podkreślają pracownicy Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na kartuzy.naszemiasto.pl Nasze Miasto