Zmarł prof. Edward Breza, wybitny historyk i językoznawca

Prof. Edward Breza urodził się 24 września 1932 r. w Kaliszu (powiat kościerski). Od kilkudziesięciu lat mieszkał w Sopocie. Do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej wsi, a ukończył ją w Lipuszu w roku 1948, w latach 1948–1951 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Kościerzynie, maturę zdał eksternistycznie w Poznaniu w 1953 r. W 1958 r. ukończył studia teologiczne Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie. Świadectwo Liceum Pedagogicznego uzyskał w roku 1961 w Liceum Pedagogicznym w Gdyni.

Pracę zawodową rozpoczął w 1958 r. w Szkole Podstawowej nr 1 w Kościerzynie, następnie pracował w Szkole Podstawowej w Dziemianach i Kaliskach. Studia zaoczne filologii polskiej ukończył w 1964 r. Odtąd był kierownikiem Powiatowego Ośrodka Metodycznego w Kościerzynie i instruktorem języka polskiego. Doktorat uzyskał w roku 1972 na Uniwersytecie Gdańskim, habilitował się w roku 1978, również na UG. W 1993 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Dodatkowo pracował na stanowisku doc. etatowego, prof. nadzw. i prof. zw. w WSP w Bydgoszczy.

W 2002 r. przechodzi na emeryturę, nadal kontynuuje jednak pracę w pomorskich uczelniach. Pełnił m.in. następujące funkcje: prodziekana ds. dydaktycznych na Wydziale Humanistycznym UG, dyrektora Instytutu Filologii Polskiej, kierownika Zakładu Historii Języka Polskiego, Dialektologii i Onomastyki, przewodniczącego I Wydziału Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, redaktora Prac Językoznawczych UG, redaktora Rocznika Gdańskiego, członka Komitetu Redakcyjnego Onomasticów w Krakowie, członka Międzynarodowego Komitetu Onomastycznego w Lowanium (Belgia), przewodniczącego Podkomisji Antroponimicznej Komitetu Językoznawstwa PAN, przewodniczącego Komisji Oświaty przy Zarządzie Głównym ZK-P (opracował program nauczania gramatyki kaszubskiej), przewodniczącego Komisji egzaminacyjnej przy Zarządzie Głównym Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, która przyznaje nauczycielom uprawnienia do nauczania jęz. kaszubskiego w różnych typach szkół.

Wypromował 24 doktorów i ok. 600 magistrów filologii polskiej, pisał opinie na tytuł profesorski dla 12 osób i na stanowisko profesora nadzwyczajnego i zwyczajnego dla 10 osób, był egzaminatorem w 11 przewodach habilitacyjnych, recenzował 13 prac doktorskich, recenzował do druku ponad 50 książek i setki artykułów; prowadził seminaria doktoranckie, magisterskie, licencjackie. Bibliografia jego prac obejmuje ponad 2200 pozycji (książkowych i artykułów). Za książki: „Toponimia powiatu kościerskiego” (1974), „Gramatyka Kaszubska” łącznie z Jerzym Trederem (1981) i „Nazwiska Pomorzan” (2001) otrzymał nagrodę Ministra.

Jego wieloletni trud nagrodzono m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerski OOP, Krzyżem Oficerskim OOP, Medalem KEN, Zasłużony Działacz Kultury. W 2006 r. został pierwszym doktorem honoris causa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jest również Honorowym Obywatelem Gminy Dziemiany.

W uznaniu znaczących zasług dla Kościerzyny i Ziemi Kościerskiej Rada Miasta Kościerzyna w dniu 28 sierpnia 2013 r. podjęła uchwałę o nadaniu panu prof. Edwardowi Brezie tytułu Honorowego Obywatela Miasta Kościerzyny. Uroczystość laudacyjna miała miejsce 12 października 2013 r. podczas uroczystej sesji Rady Miasta Kościerzyna. Natomiast Rada Gminy Dziemiany uchwałą z dnia 06.06.2006 r. nadała prof. dr. hab. Edwardowi Brezie tytuł Honorowego Obywatela Gminy Dziemiany.