Potwierdzono już kilkanaście przypadków wścieklizny. Wirus ten jest bardzo niebezpieczny. Zakażenie dotyczyło głównie lisów

Wścieklizna może być śmiertelnie niebezpieczna. Choroba ta jest jedną z najdłużej znanych i najgroźniejszych chorób odzwierzęcych. Wirus atakuje centralny układ nerwowy, na który wrażliwe są wszystkie gatunki ssaków, w tym ludzie. W ostatnich miesiącach na terenie Polski odnotowano 17 przypadków wścieklizny. Eksperci ostrzegają, aby zachować czujność. Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu przekazał informacje rolnikom o doniesieniach wystąpienia przypadków wścieklizny u zwierząt na terenie kraju. Najczęściej zakażenie dotyczyło lisów.

Dodajmy, że okres inkubacji choroby wynosi od kilku dni do kilku miesięcy. Wirus wścieklizny jest wrażliwy na wysoką temperaturę i światło słoneczne, ale jednocześnie jest wysoce odporny na niskie temperatury.

Wirus wścieklizny przenosi się głównie poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową (pogryzienie). Zakażenie możliwe jest również m.in. drogą aerogenną, dospojówkową lub poprzez transplantację narządów. W Polsce rezerwuarem wścieklizny jest lis rudy.

Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, na terytorium Polski obowiązkowemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie podlegają psy po ukończeniu 3 miesiąca życia. Posiadacze psów są zobowiązani zaszczepić psy przeciwko wściekliźnie w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa trzeciego miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia. Jednocześnie, mając na uwadze ostatnie przypadki wystąpienia choroby, Główny Lekarz Weterynarii zachęca do szczepienia przeciwko wściekliźnie również kotów.

W Polsce zdarzają się przypadki śmierci z powodu wścieklizny, choć nie są one powszechne. Obecnie zgon zdarza się raz na kilka lat, choć szczepienia przeciw wściekliźnie i surowicę po narażeniu podaje się znacznie częściej.

Od lat corocznie szczepi się około 7-8 tysięcy osób, w większości przypadków po kontakcie z lisem lub ze zwierzęciem domowym z potwierdzoną wścieklizną.

W latach 1985-2000 nie stwierdzono w Polsce ani jednego zgonu z powodu wścieklizny, a dwa ostatnie przypadki zdarzyły się w latach 2000 i 2002.

Objawy wścieklizny u zwierząt

Nie wszystkie wymienione objawy muszą wystąpić u każdego zwierzęcia zakażonego wirusem wścieklizny. Choroba może mieć postać cichą lub szałową, a jej objawy są różne i zależą od gatunku zwierzęcia:

• psy - występuje niepokój, nadmierna pobudliwość, włóczęgostwo, spożywanie niejadalnych przedmiotów, wzmożony popęd płciowy, agresja, ochrypłe szczekanie, ślinotok, opadanie żuchwy z wypadaniem języka, zez, niedowłady kończyn i inne porażenia;
• koty - odnotowuje się podobne objawy jak u psów, przy czym zwierzęta chowają się, uciekają, nieustannie miauczą, zachowują się agresywnie, a śmierć poprzedzona jest zwykle porażeniem kończyn;
• bydło - obserwuje się niestrawność i obniżone łaknienie, wzdęcie, zaparcie lub biegunkę, drgawki poszczególnych grup mięśni, ślinotok, parcie na przeszkody, ciągłe ryczenie, objawy podobne do rui, nienaturalne położenie głowy lub ogona, chwiejność i porażenia kończyn tylnych;
• świnie - występuje lękliwość, ochrypłe chrząkanie, kurczowe ruchy głowy i gryzienie ściółki;
• owce i kozy - odnotowuje się niepokój, wzmożony popęd płciowy, ochrypłe beczenie, nagle porażenia i upadki;
• konie - obserwuje się wpadanie na ściany stajni, drgawki mięśniowe, objawy kolkowe i częste oddawanie moczu;
• zwierzęta dzikie - głównym objawem jest utrata wrodzonego lęku. Występuje także agresja przejawiająca się atakami na zwierzęta domowe, gospodarskie i ludzi. Dodatkowo, u nietoperzy obserwuje się utratę zdolności lotu, nadpobudliwość na dotyk i dźwięk, przewracanie się na grzbiet i aktywność dzienną niespotykaną u zdrowych osobników.

Choć wścieklizna u ludzi w Polsce zdarza się niezwykle rzadko, nie wolno lekceważyć zagrożenia. Warto wiedzieć, jakie są objawy wścieklizny u człowieka. Przebieg choroby przyjmuje zazwyczaj dwie nieco różniące się postaci.

Po zarażeniu wirusem początkowo pojawiają się objawy ogólne:

• uczucie mrowienia wokół miejsca ugryzienia,
• gorączka,
• ból w potylicy,
• osłabienie i uczucie zmęczenia,
• rzadziej – halucynacje i wymioty.

Objawy te są charakterystyczne dla okresu wylęgania się wirusa, gdy wędruje on z tkanek mięśniowych do rdzenia kręgowego i mózgu. Później następuje faza właściwa choroby. Objawy wścieklizny u człowieka mają postać ostrą (80 proc. przypadków to zapalenia mózgu) lub porażenną (tzw. cicha wścieklizna dotyczy 20 proc. chorych).

Objawy postaci mózgowej wścieklizny:

• wodowstręt (ból wywoływany przełykaniem powoduje wstrzymywanie przełykania i ślinotok),
• skrajna nadpobudliwość nerwowa (ataki szału, rozdrażnienie, niepokój, pobudzenie psychoruchowe na przemian z okresami spokoju),
• zaburzenia czynności układu autonomicznego (ślinienie się, łzawienie, wzmożona potliwość, gęsia skórka, rozszerzenie źrenic, spontaniczne wytryski u mężczyzn),
• zaburzenia rytmu serca,
• aerofobia (ból mięśni oddechowych powoduje wstrzymywanie oddechu),
• brak apetytu,
• stopniowo narastające zaburzenia świadomości.