Straż Miejska sprawdza, czym palimy w piecach. Mijający sezon grzewczy był wyjątkowo trudny. Jak poradzili sobie mieszkańcy?

- W 2022 roku przyjęliśmy 43 zgłoszenia od mieszkańców, którzy podejrzewali, że ktoś spala odpady - mówi Tomasz Smuczyński, komendant Straży Miejskiej w Kościerzynie. - Dodam, że było to mniej zgłoszeń niż w latach poprzednich. Przeprowadziliśmy 83 kontrole, pouczyliśmy 13 osób i ukaraliśmy jedną osobę mandatem. Chodziło o sytuację spalania odpadów na budowie.

Tegoroczny sezon grzewczy był wyjątkowy. Mieszkańcy mogli składać wnioski o przyznanie dodatku węglowego w wysokości 3 tysięcy złotych. Przypomnijmy, to jednorazowe świadczenie dla tych, którzy ogrzewają domy węglem kamiennym, brykietem lub peletem zawierającym co najmniej 85% węgla kamiennego. Przysługiwał on gospodarstwu domowemu, w którym główne źródło ogrzewania zasilane jest paliwem stałym.

Straż Miejska w Kościerzynie od października do grudnia zajmowała się weryfikowaniem tych wniosków. Sprawdzano, czy mieszkańcy palą węglem.

- W czasie kontroli nie ujawniono żadnych nieprawidłowości - mówi Tomasz Smuczyński. - Mieszkańcy, którzy składali wnioski, spodziewali się kontroli. Nie chcieli stracić pieniędzy z dodatku. Wydaje mi się, że dzięki temu było też mniej naruszeń dotyczących spalania odpadów.

Dodajmy, że dodatkowo kara za spalanie odpadów wynosi do 500 złotych. Jeśli jednak sprawa trafi do sądu - może to być nawet 5 tys. zł.

- Kontrole w zakresie źródeł niskiej emisji prowadzimy od 2014 roku - mówi Tomasz Smuczyński.

Do niektórych mieszkańców wciąż nie trafia to, że oddychamy tym, co spalamy. W wielu przypadkach od pory roku zależy, co trafia do pieców.

- W okresie zimowym spalamy głównie, aby ogrzać nasze domy - mówi Tomasz Smuczyński. - W zależności od zimy wysokokalorycznym opałem lub niekoniecznie, bo zima łaskawa i wystarczy spalić kartony i drewniane skrzynki, aby było ciepło. Wiosną rozpalamy ogniska i pozbywamy się pozostałości po zimowych porządkach; latem ogrzewamy ciepłą wodę użytkową; jesienią czyścimy ogrody i place budów i zawsze znajdzie się coś, co można spalić, zamiast wrzucić do pojemnika na odpady.

Dodajmy, że wszystkie odpady gabarytowe takie jak: meble, kanapy, drzwi, okna, opony itp. należy oddać do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) zlokalizowanego w Kościerzynie przy ul. Przemysłowej 9A.

Mieszkańcy Kościerzyny mogą spodziewać się wizyty strażników miejskich. Ci chcą wiedzieć kto, czym pali w piecu. Warto przygotować sobie kilka informacji. Strażnicy miejscy z Kościerzyny ruszyli w teren. Pukają do drzwi mieszkańców i przeprowadzają inwentaryzację źródeł ciepła w nieruchomościach znajdujących się na terenie miasta.

Takie działania to efekt uchwały Sejmiku Województwa Pomorskiego w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu. Mieszkańcy nie muszą się obawiać.

Strażnicy nie zaglądają do piwnic, chyba że na wyraźną prośbę osób, które nie do końca wiedzą, jaki model pieca posiadają, poza tym że jest to urządzenie, w którym pali się węglem lub drewnem. Strażnicy spotykają się z mieszkańcami od ponad tygodnia. Jak dotąd udało się już zebrać ponad 300 ankiet.

- Chodzimy od drzwi do drzwi i zbieramy informacje - mówi Tomasz Smuczyński. - W ankietach znajdują się pytania dotyczące m.in. budynku i jego powierzchni użytkowej, sposobu ogrzewania, ilości wykorzystywanego opału, czy planów związanych z wymianą źródła ciepła. Jak dotąd nie było żadnych problemów, albo nieprzyjemnych incydentów. Mieszkańcy współpracują z nami. Bywa, że proszą abyśmy sami zobaczyli jaki model pieca wykorzystują.

Rozmowy dotyczą także potrzeb mieszkańców w tym zakresie. Nie jest to żadna forma kontroli. Straż miejska spotyka się z właścicielami nieruchomości w godzinach popołudniowych, dzięki czemu większość osób jest już w domach i może udzielić niezbędnych informacji. Zwykle odbywa się to w godzinach 16 - 20. Wcześniej miasto dołączało ankiety do korespondencji wysyłanej mieszkańcom. Jednak wówczas na kilka tysięcy druków, wróciło zaledwie 200.

- Pytania, które znajdują się w ankiecie, są zamieszczone na stronie urzędu miasta, dzięki czemu można wcześniej się z nimi zapoznać - dodaje komendant Straży Miejskiej w Kościerzynie.

Na liście strażników w pierwszej kolejności jest 2500 adresów. To właściciele nieruchomości i mieszkańcy kamienic, którzy mają piece na paliwo stałe. W późniejszym terminie ankiety wypełniać będą także ci, którzy ogrzewają domy gazem czy też mają pompy ciepła.

Osoby, które chciałyby same wypełnić ankietę, mogą ją wydrukować, uzupełnić i odnieść do Urzędu Miasta w Kościerzynie.

Niestety, nadal są dni, kiedy powietrze w Kościerzynie w sezonie grzewczym pozostawia wiele do życzenia. Zwykle największe przekroczenia dotyczą pyłu zawieszonego i zawartego w nim benzo(a)pirenu. Jak podkreślają specjaliści, główną przyczyną zanieczyszczania nimi powietrza jest spalanie paliw stałych (węgla, drewna) w paleniskach domowych. Wysokie stężenia benzo(a)pirenu, podobnie jak w przypadku pyłów, odnotowywane są w okresie grzewczym - latem poziomy benzo(a)pirenu są bliskie zeru.

Bardzo często używane paleniska są przestarzałe, podłączone do niskich kominów, nierzadko nieoczyszczonych. Temperatura spalania jest w nich zbyt niska, co prowadzi do niepełnego przebiegu procesu, powodując emisję sadzy oraz zawartych w niej chemicznych związków organicznych (m.in. benzo(a)pirenu). Ten proces pogłębia używanie niskokalorycznego węgla kamiennego albo niewysuszonego drewna.

Klaudia Stępień, administrator Biura Dyrektora Generalnego Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska

Od lat wiele się mówi o złej jakości powietrza w Kościerzynie. Jak obecnie wygląda sytuacja?
W Kościerzynie w roku 2022 pomiary nie wykazały przekroczeń poziomów dopuszczalnych dla benzenu, dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego PM10. Natomiast w Kościerzynie występują przekroczenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10. W latach 2021 i 2022 były to stężenia na poziomie 4 ng/m3, przy wartości dopuszczalnej 1 ng/m3. Bieżące dane pomiarowe ze wszystkich stacji, również z Kościerzyny, można śledzić na stronie https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current. Natomiast raporty z ocen jakości powietrza dla województwa pomorskiego, w tym dla Kościerzyny, dostępne są na stronie https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current/%20pjp/rwms/11/publications

Czy tegoroczna trudna sytuacja z opałem pogorszyła sytuację w Kościerzynie i na Pomorzu?
W bieżącym okresie zimowym nie ma symptomów świadczących o pogorszeniu jakości powietrza atmosferycznego. Ewentualna zła jakość paliw stałych spalanych w domowych piecach i kotłach nie znalazła swojego odzwierciedlenia w pogorszeniu jakości powietrza atmosferycznego. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska nie odnotował na urządzeniach pomiarowych w stacji w Kościerzynie wyższych wartości stężeń pyłu PM10. W analogicznych okresach roku poprzedniego i aktualnego uzyskano zbliżone średnie stężenie pyłu zawieszonego PM10 tj. w okresie 1.10.2021-15.02.2022 było to 22,9 µg/m3, a w okresie 1.10.2022-15.02.2023 było to 24,5 µg/m3.

Należy dodać, że dla pyłu PM10 dopuszczalna ilość dni z wartością powyżej 50 µg/m3 wynosi 35, a w Kościerzynie w roku 2022 było takich dni 20. W roku 2022 GIOŚ nie zanotował ryzyka przekroczenia poziomu informowania oraz poziomu alarmowego pyłu zawieszonego PM10, tak jak to miało miejsce w poprzednich latach. Ostatnie powiadomienie o ryzyku przekroczenia poziomu informowania w Kościerzynie zostało wystosowane dnia 15.12.2022 r., zanotowaliśmy tego dnia podwyższone stężenia pyłu zawieszonego PM10. Jednak ostatecznie poziom informowania (średniodobowy 100 µg/m3) nie został tego dnia przekroczony.